Kaarsen

Inleiding 

 

Laten we beginnen met kaarsen te plaatsen in de context van de geschiedenis van de verlichting.

De geschiedenis van de verlichting begint in de Griekse mythologie met Prometheus, Zeus…  Ik zal u deze geschiedenis besparen, maar als u wilt kunt u die vinden in “Petite histoire de l’éclairage, de la bougie aux LED” waarvan de link is opgenomen in onze bibliografie.  

Een klein kaars cadeau vindt u zeker bij Gifts-custopolis.com. Natuurlijk heeft u de keuze uit verschillende aroma’s van kaarsen om te beantwoorden aan de wensen van de meest veeleisende en vormt zo een origineel kaars cadeau-idee. Een bijzonder ambachtelijk cadeau voor Kerstmis, voor een verjaardag of voor een evenement naar keuze !

 

Laat er licht zijn: 

Het gebruik van vuur

De olielamp

De olielamp werd al heel vroeg uitgevonden, maar er was voortdurend toezicht nodig omdat het vet niet uit de lont mocht lopen, en de lamp na 60 minuten gebruik opnieuw met olie moest worden gevuld.

Dit systeem werd gebruikt tot in de Middeleeuwen, maar de olielamp evolueerde naar minder flikkeren, betere ventilatie en een langere levensduur.

 

De vetkaars

 

Dit is de techniek die in de Middeleeuwen concurreerde met de olielamp. Eeuwenlang werden biezen gebruikt om kaarsen te maken. Om een vetkaars te maken wordt vloeibare talk over een strak gespannen lont gegoten, waarna de lont in een vat met vloeibare talk wordt gedompeld of in een mal wordt gegoten. Het verschilt van kaarsen in de samenstelling en edelheid van het materiaal en in de brandtijd. 

Hoewel goedkoop, is het een materiaal dat zijn nadelen heeft: vetkaarsen branden met zwarte rook en een zeer sterke geur, wat tegenwoordig niet aan te raden is.

Geschiedenis van de kaars

 

De kaars is een voorwerp dat voornamelijk wordt gebruikt voor verlichting, bestaande uit een vettige substantie en een brandende lont. Zij werd uitgevonden in het midden van de middeleeuwen. Zoals gezegd is de “voorouder” de vetkaars, die minstens dateert van het begin van het derde millennium voor Christus.

Het nadeel van de vetkaars is dat hij voortdurend aandacht vereist: hij moet regelmatig worden bijgevuld, de smeulende lont moet worden doorgesneden en weer in elkaar gezet en de druipende olie moet worden schoongemaakt. De vetkaars, die alleen bestaat uit een lont omgeven door runder- of schapenvet, is praktischer zonder buitensporig duur te zijn (maar hij wordt wel belast en de olie is goedkoper). Er loopt minder vloeistof uit, de vlam hoeft minder te worden bijgesteld en de tank hoeft minder te worden gevuld. Maar de talg druipt en smeert de vingers, de vlam blijft geel en rokerig, en de lont moet altijd onderhouden worden en verkoolt.

De adel en de geestelijkheid staken zichzelf aan met bijenwaskaarsen, terwijl het volk zich aanstak met talk. De waskaars behoudt de voordelen van de kaars en heft de gebreken ervan op.  Maar de prijs beperkt de verspreiding ervan tot de hoogste regionen van de samenleving.

 

Het woord “kaars” verscheen pas in de 14e eeuw in de Franse taal, afgeleid van Bugaya, een Arabische transcriptie van het Kabyle-woord Bgayet, de naam van een maritieme stad in Algerije in Kabylië (het huidige Béjaïa) die een grote hoeveelheid was leverde voor de kaarsenproductie. De kaars zelf werd in het midden van de 19e eeuw ontwikkeld en verschilt van de vetkaars in de grondstof en het gebruik van gevlochten katoenen lonten. Door de vlecht kan de lont buigen en branden: uitblazen is niet nodig. De ellendige vetkaars begon toen te verdwijnen.

 

Al in de 14e eeuw bestond er in Frankrijk een corporatie van kaarsen-, lont- en olie makers onder de vlag van Sint-Niklaas. De belangrijkste handelingen van het vak bestonden uit het klaren van de talk en de was, het snijden en afstellen van de lonten uit twee katoenen draden en een hennepdraad, het vastzetten in rijen op een staaf, het meermaals onderdompelen in de vaas met de gesmolten talk of was, tot ze de juiste grootte en het juiste gewicht hadden. Dit gilde was streng gereglementeerd om elke vervalsing te voorkomen: het was verboden oude was met nieuwe, schapen- en koeien vet te mengen en in de lonten meer eikenhout dan katoen te doen.

 

In 1783 kookte de Zweedse scheikundige Carl Scheele (1742-1786) olijfolie met loodoxide als onderdeel van zijn onderzoek naar zeep en verkreeg een zoet smakende stof die hij Ölsüss noemde, nu bekend als glycerine. In 1823 ontdekte de Franse chemicus Michel-Eugène Chevreul (1786-1889), gestimuleerd door deze ontdekking, dat het niet de vetten waren die zich met het alkali vermengden tot zeep, maar dat zij eerst werden afgebroken tot vetzuren en glycerine (of glycerol). Chevreul staat dus aan de oorsprong van de theorie van de verzeping. Zijn chemische studies leidden tot de uitvinding van de stearinekaars (op basis van een bepaald vetzuur: stearinezuur) – onze huidige kaars – die in 1825 de vetkaars definitief verving.

Deze twee elementen vormden de basis voor de massale industrialisatie van kaarsen en zeep. Vanaf dat moment behoorden zeepmakers en kaarsenmakers tot dezelfde corporatie, waarvan Nantes de hoofdstad werd. Zelfs vandaag de dag komt 80% van de Franse kaarsenproductie uit de regio Nantes. De komst van vaste paraffine (petroleum distillate) en stearine (extracten van dierlijke en plantaardige vetten) maakte het mogelijk om kaarsen van betere kwaliteit te produceren. Natuurlijk moet ook worden opgemerkt dat mensen altijd al aangetrokken zijn geweest tot kaarsen. Deze aantrekkingskracht werd weerspiegeld in de voorstelling van verschillende kroonluchters en elektrisch aangedreven lichten in de vorm van kaarsen.

 

 

Waarom kaarsen uitblazen op een verjaardag?

 

De traditie van het uitblazen van verjaardagskaarsen gaat terug tot het oude Griekenland. In die tijd was het gebruikelijk om Artemis te eren op haar verjaardag. In de Griekse mythologie is Artemis de godin van de jacht en een van de godinnen die met de maan wordt geassocieerd. Om haar te eren maakten de Grieken een ronde honingcake die op de maan leek. En om de gloed van de maan na te bootsen, plaatsten ze kaarsen rond de taart.

Na het knielen voor de taart en de kaarsen, zeiden de Grieken een gebed tot de maan en bliezen dan de kaarsen uit.

De traditie van het uitblazen van kaarsen op verjaardagen heeft een heidense oorsprong die verklaart waarom deze traditie al in de vierde eeuw door de eerste christenen werd verworpen en werd zeldzaam in de Middeleeuwen. De katholieke kerk staat er vijandig tegenover, omdat de geboorte herinnert aan de erfzonde. Zij viert liever de “patroonheilige” die overeenkomt met haar doopnaam.

Het ritueel van de verjaardagstaart met kaarsen keerde terug naar Duitsland in de 13e eeuw, voor de “Kinderfeste”, die beschouwd wordt als het eerste verjaardagsfeest.

In Frankrijk duurde het tot de 18e eeuw. Volgens de historicus Montandon markeert dit feest “de erkenning van het zelf en de valorisatie van de individualiteit”. Vanaf dat moment moest een onderscheid worden gemaakt tussen de viering van de verjaardag en die van de heilige.

Pas in de 19e eeuw werd de viering van de geboortedag in het Westen algemeen verbreid.

Een kaars gekocht op Gifts-custopolis.com is een leuk origineel kadootje,de kaars cadeau-idee aan te bieden voor belangrijke gebeurtenissen in het lopende jaar, of voor Moederdag, Vaderdag, Valentijnsdag of een andere essentiële feestje in het sociale leven van iedereen, cadeau idee habitat die de harten en familie sfeer zal verwarmen.

 

Ons team heeft een speciale ” Kaars ” rubriek (in het frans) samengesteld met enkele geanimeerde getuigenissen, die u kunt bekijken op uw smartphone op de Flipboard app: topics: #kaarsen

 

Bibliographie

 

Techno-sciences: bougie

https://www.techno-science.net/glossaire-definition/Bougie.html

 

Chose  à savoir: pourquoi souffle-t-on des bougies lors d’un anniversaire

https://www.chosesasavoir.com/pourquoi-souffle-t-on-des-bougies-lors-dun-anniversaire/

 

Petite histoire de l’éclairage, de la bougie aux LED.

https://www.antikeo.com/magazine/petite-histoire-de-l-eclairage-de-la-bougie-aux-led/